دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان بروجرد

به منظور دست یابی به ریزنمونه مناسب
و محیط غذایی موثر جهت باززایی گیاه در اسفناج، پاسخ ریزنمونه های محور زیر لپه، لپه و نوک ساقه، جدا شده از بذرهای جوانه زده
دو رقم ملودی و توده
بومی کرج روی محیط کشت پایه MS با ترکیبات متفاوت از هورمون های IAA، GA₃، NAA و BAP بررسی شد. آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی با تکرارهای
متفاوت انجام شد. انگیزش
پینه از ریز نمونه محور زیرلپه روی محیط با ترکیب هورمونی 15 میلی
گرم در لیتر IAA و 3.4 میلی گرم در لیتر GA₃ صورت
گرفت. باززایی گیاه از پینه ها با زیرکشت آنها روی محیط حاوی 2 میلی گرم در لیتر IAA و 3.4 میلی گرم در لیتر GA₃به میزان 38 درصد حاصل شد. گیاهچه های حاصل حالت شیشه ای
داشتند، که با افزایش
آگار به 9 گرم در لیتر این مشکل رفع شد. ریز نمونه لپه تنها تولید پینه نمود. کشت ریز نمونه نوک ساقه روی محیط حاوی 0.02 میلی
گرم در لیتر BAP، به میزان 80 درصد باززایی نشان داد.

تهران به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای جهان، شرایطی را فراهم آورد تا اثر آلاینده های حاصل از خودروها بر رشد شعاعی درخت زبان گنجشک (Fraxinus excelsior) در سه رویشگاه مورد بررسی قرارگیرد. درختان زبان گنجشک واقع در رویشگاه های میدان آزادی (دارای آلودگی هوای زیاد) و پارک های سرخه حصار و چیتگر (رویشگاه های شاهد و عاری از آلاینده ها) سنین متفاوتی داشتند و مقایسه پهنی دوایر آنها بعد از عملیات تطابق زمانی و استاندارد کردن صورت پذیرفت. آنالیز فلزات سرب، باریم، مس، روی و منگنز در فاصله زمانی پنچ ساله بر روی حلقه های رویشی با استفاده از روش اسپکتروسکوپی (ICP)، نشان داد که بین مقدار فلزات در فاصله زمانی مذکور و در بین سه رویشگاه  تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین بین میزان رویش شعاعی درختان زبان گنجشک میدان آزادی با دو رویشگاه دیگر تفاوت معنی داری مشاهده نشد که دلیل بر عدم اثر معنی داری آلاینده ها بر رویش شعاعی درختان زبان گنجشک است.

          دراین مطالعه تغییرات نقطه اشباع الیاف (FSP)  چوب راش ایران (.Fagus orientalis L) در محور طولی و جهات اصلی درخت مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور دواصله درخت سالم راش ازجنگل ویسر قطع و 4 دیسک به فواصل معین در طول تنه هر درخت گرفته شد. سپس در چهارجهت اصلی هردیسک اقدام به نمونه برداری گردید. برای تعیین نقطه اشباع الیاف نمونه های هرگز خشک نشده چوب راش، از روش «صفحه متخلخل تحت فشار» استفاده شد. در نهایت مقادیر حاصل از اندازه گیری و تغییرات آنها در جهت طولی تنه و در چهار جهت شمال، جنوب، شرق و غرب تنه درخت مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفتند. نتایج حاصل از اندازه گیری ها نشان می دهد که تغییرات FSP در محور طولی درخت چندان منظم نبوده واز لحاظ آماری معنی دار نیست. با وجود این بیشترین مقدارFSP مربوط به ارتفاع سوم (555cm) و درحدود 04/31 درصد و کمترین مقدار آن مربوط به ارتفاع اول (215cm) و حدود 11/27 درصد است. تغییرات نقطه اشباع الیاف در جهات مختلف درخت نیز از لحاظ آماری معنی دار نبود، اگرچه بیشترین مقدار برای جهت شرق درخت (16/31 درصد) و کمترین مقدار برای جهت غرب درخت (26/28 درصد) تعیین شد.

مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با هدف خودکفایی کشور در تامین منابع زیستی مورد نیاز به همت جهاد دانشگاهی تاسیس شد.

دکتر ابوالحسن شاهزاده فاضلی، رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با اعلام این مطلب به خبرنگار فن‌آوری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت: این مرکز با هدف کمک به پیشرفت کشور در حوزه‌ زیست‌فن‌آوری راه‌اندازی شده و در حال حاضر طرح مطالعاتی ایجاد بانک‌های مولکولی، سلولی و میکروارگانیسم‌ها در فاز اول فعالیت مرکز در حال پیگیری است.

وی درباره اهمیت راه‌اندازی این مرکز اظهار کرد: اساس فعالیت‌های تحقیقاتی در بسیاری از حوزه‌های جدید پزشکی، داروسازی، مطالعات زیست‌فن‌آوری و علوم سلولی - ملکولی و همچنین استفاده از باکتری‌ها و میکروارگانیزم‌های مختلف در کشاورزی، صنعت و ... ، دسترسی به منابع زیستی از قبیل ژن‌ها و سلول‌هاست و در واقع اهمیت چنین منابعی برای حوزه راهبردی زیست‌فن‌آوری، هم‌سنگ اهمیت مواد اولیه‌ای مثل آهن و فولاد و مس برای صنایع است و بنابراین در صورت نبود چنین بانک‌هایی امکان پیشرفت جدی در عرصه زیست‌فن‌آوری برای کشور وجود نخواهد داشت.

به گفته وی، در حال حاضر به دلیل نبود یک مرکز رفرنس ذخایر ژنتیکی و زیستی در کشور، پژوهشگران و مراکز تحقیقاتی کشور برای مطالعات خود مثلا بررسی روی یک ژن خاص نیازمند تهیه منابع لازم از خارج کشور هستند که مستلزم صرف هزینه و وقف فراوان بوده و گاهی به دلیل تحریم‌ها از فروش آنها به محققان ایرانی هم جلوگیری می‌شود لذا ضرورت تاسیس چنین مرکزی به عنوان یک نیاز ملی از سال‌ها پیش در کشور مورد توجه قرار گرفته است.

دکتر شاهزاده فاضلی درباره تصریح کرد: نمونه چنین مراکزی از سال‌ها پیش تحت عنوان «بیوبانک» در کشورهای پیشرفته دنیا وجود داشته‌اند به طوری که نخستین مرکز از این نوع با عنوان ATCC (مرکز منابع زیستی جهانی) از سال 1925 در آمریکا فعالیت داشته و در آلمان، ژاپن و سایر کشورها هم این قبیل بیوبانک‌ها وجود دارند.

رییس جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران خاطر نشان کرد: این مراکز سال‌هاست با تهیه و ذخیره انواع سوش‌های میکروبی، قارچی، مخمرها، انواع رده‌های سلولی، ذخایر DNA ژنومی و فرآورده‌های نوکلئوتیدی به تامین مواد برای تحقیقات بیولوژی و زیست‌فن‌آوری می‌پردازند.

رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با اذعان به وجود چندین نمونه از چنین بانک‌های منابع زیستی در کشور درباره وجه تمایز این مرکز به ایسنا گفت: در حال حاضر بانک‌های کوچک و محدودی مرتبط با ماموریت‌های خاص برخی از مراکز در کشور فعالیت دارند اما چنین مرکز گسترده‌ای تاکنون وجود نداشته و جهاد دانشگاهی با هدف پاسخگویی به نیاز اساسی حوزه زیست‌فن‌آوری به وجود یک بانک زیستی غنی و متنوع به تاسیس و راه‌اندازی مرکز اقدام کرده است. بدیهی است که در این حرکت ملی از تجارب، توانمندی‌ها و ظرفیت‌های تمام مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی کشور استفاده خواهد شد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران از ابتدای اسفند ماه جاری در قالب سه گروه تخصصی بانک مولکولی، بانک سلولی و بانک میکروارگانیسم کارش را آغاز کرده که با اتمام مطالعات اولیه طی شش ماه آینده، فعالیت‌های عملی مرکز در فاز اول در قالب این سه بانک منابع زیستی آغاز شده و در فازهای بعد منابع ویروسی و گیاهی نیز در مرکز تهیه خواهد شد.

بیماری های ایسکمیک قلبی یکی از مهمترین علل مرگ و میر بشر امروز است و اختلال چربی های خون یکی از مهمترین عوامل خطر این بیماری است. در حال حاضر اثرات مفید مصرف انواع روغن های گیاهی غیراشباع روی لیپیدها و لیپوپروتئین های خون بسیار مورد توجه می باشد و گردو یکی از منابع غنی این نوع روغن های گیاهی است. در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر گردو روی چربی های خون تعداد 60 نفر از دانشجویان رشته های پزشکی و پیراپزشکی دختر که سالم بودند و لیپیدهای خون طبیعی نیزداشتند از دو هفته قبل از آغاز مطالعه تا پایان تحت رژیم غذایی ثابت قرار گرفتند. در آغاز پژوهش، پس از گرفتن نمونه خون ناشتا برای آزمایش، مقدار 35 گرم گردوی تازه به رژیم غذایی دانشجویان اضافه شد. 4 هفته بعد مجددا لیپیدها و لیپوپروتئین ها سرم اندازه گیری شد. در پایان پژوهش کاهش معنی دار LDL-c و تری گلیسرید و افزایش معنی دار HDL-c مشاهده شد (بترتیب p<0.000 ,p<0.001 ,p<0.01). نسبت کلسترول توتال مشاهده نشد. نتایج پژوهش اثرات مفید مصرف گردو را روی چربی های خون - با وجود اضافه شدن درصد کالری مربوط به چربی - نشان داد.

برای بررسی اثر محلول پاشی بوریک اسید و اوره بر ویژگی های کمی و کیفی انگور "سلطانی" و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی تاک، آزمایش مزرعه ای در شرایط جنوب استان آذربایجان شرقی در طول سال های 1383 و 1384روی تاک های 18 ساله در باغی واقع در شهرستان ملکان انجام شد. در این آزمایش مزرعه ای، اثر محلول پاشی بوریک اسید با مقادیر 0، 1500 و 2500 میلی گرم در لیتر و اوره با مقادیر 0، 1% و 1.5% در افزایش عملکرد و برخی شاخص های کمی و کیفی میوه مورد بررسی قرار گرفت. اجرای آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی بود. کاربرد برگی بور با غلظت و زمان های مختلف، درصد تشکیل حبه، مواد جامد محلول، قند کل حبه، وزن خوشه و برخی شاخص های دیگر را تحت تاثیر قرار داد. کاربرد برگی اوره در زمان های پیش از گلدهی و پس از ریزش گلبرگ ها، تعداد خوشه در هر جوانه را در سال بعد افزایش داد. در این پژوهش، هر چند در اثر محلول پاشی اوره، افزایش میزان پروتیین کل برگ معنی دار نبود، اما بین میزان پروتیین کل برگ و تعداد خوشه در هر جوانه همبستگی مثبتی وجود داشت. با محلول پاشی بوریک اسید در برخی تیمارها میزان کربوهیدرات محلول جوانه افزایش یافت. این افزایش بر باردهی جوانه ها تاثیری نداشت.

تکی و تجمعی پیچیدن پرتقال (Citrus sinensis (L.) Osbeck) "والنسیا" در انواع ورقه های جمع شونده گرمایی پلی اتیلن سبک (LDPE)، پلی اتیلن سنگین (HDPE)، پلی پروپیلن آرایش یافته (OPP) و پلی واینیل کلرید (PVC) تا مدت 4 ماه با سردخانه مقایسه گردیدند. تکی و تجمعی پیچیدن میوه ها با ورقه های LDPE،HDPE  و OPP در شرایط انبار معمولی 49-64.6%RH)، (20.7-33°C وقتی با میوه های بسته بندی نشده انبار سرد 80-85%RH)، (5°C مقایسه گردیدند، کاهش وزن و بازار پسندی آن ها تا ماه اول به هم شبیه بود؛ اما ورقه PVC چنین اثری نداشت. درصد آب پوست میوه های تکی و تجمعی پیچیده شده با ورقه های LDPE و HDPE همانند میوه های بسته بندی نشده انبار سرد حفظ گردید، اما نرم تر بودند. صرفنظر از ضخامت ورقه ها، در هر دو روش بسته بندی، ورقه های LDPE، HDPE،OPP  و PVC به ترتیب به مقدارهای بیشتر و کمتر از کاهش وزن میوه جلوگیری کردند. همچنین، احتمال نفوذ پذیری ورقه ها نسبت به بخار آب علاوه بر ترکیب شیمیایی ورقه ها تحت تاثیر ضخامت ورقه ها نیز قرار می گیرد. میوه های تجمعی پیچیده شده در انبار سرد، و تا 2 ماه در انبار معمولی کاهش وزن بیشتری نسبت به تکی پیچیده شده داشتند. اختلاف معنی داری بین بسته بندی تکی و تجمعی میوه ها از نظر درصد آب پوست و سفتی پیدا نشد. اثر مفید بسته بندی تجمعی به دلیل ایجاد لایه فضای اشباع از آب در اطراف میوه های تجمعی بود. مشاهده گردید که روش تجمعی پیچیدن مانند تکی پیچیدن تازگی میوه ها را حفظ می نماید.

به منظور تعیین اثر دما بر جوانه زنی دانه گرده تاثیر سه دمای 5، 15 و 20 درجه سانتیگراد بر درصد جوانه زنی دانه گرده در سه رقم زد آلو،(Prunus armeniaca L.)  آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. بدین منظور در مرحله D فنولوژیک (غنچه بسته)، شاخه های حاوی جوانه گل از سه رقم "شصتمی یک"، "درشت ملایر" و "قرمز شاهرودی" در ایستگاه تحقیقات باغبانی سهند برداشت و در آزمایشگاه پس از جمع آوری دانه های گرده و کشت آن ها در تیمارهای مختلف دما در داخل محیط کشت، روند جوانه زنی توسط میکروسکپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که اثرهای دما و رقم در جوانه زنی دانه گرده معنی دار بود. همچنین اثر برهمکنش دما × رقم نیز معنی دار شد. درصد جوانه زنی دانه گرده در هر سه رقم در دمای 5 درجه سانتی گراد پایین بوده به طوری که درصد جوانه زنی در دمای 5 با دماهای 15 و 20 درجه سانتی گراد اختلاف معنی داری نشان داد. بیشترین درصد جوانه زنی در رقم "درشت ملایر" و کمترین آن مربوط به رقم "شصتی یک" بود. با این وجود در دمای 5 درجه سانتی گراد رقم "قرمز شاهرودی" نسبت به رقم "درشت ملایر" بدون داشتن اختلاف معنی دار درصد جوانه زنی بالایی داشت.

به منظور بررسی روش های آبیاری تیپ و شیاری از لحاظ عملکرد و کارایی مصرف آب در زراعت سیب زمینی، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان (ایستگاه اکباتان) در سال 1383 انجام شد. این تحقیق به صورت کرت های خرده شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با فاکتور اصلی مقادیر متخلف آب آبیاری در سه سطح (75، 100 و 125 درصد تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A) و فاکتور فرعی روش آبیاری در چهار تیمار (شامل نوارهای تیپ وسط پشته روی سطح خاک، نوارهای تیپ وسط پشته در عمق 5 سانتی متری، نوارهای تیپ کناره های پشته روی سطح خاک و آبیاری شیاری) در سه تکرار انجام گردید. نتایج نشان داد که با افزایش آب مصرفی، عملکرد محصول افزایش می یابد. بدون در نظر گرفتن روش آبیاری، در بین سطوح فاکتور اصلی،‌ حداکثر عملکرد سیب زمینی (32.51 تن در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری 125%‌و حداقل عملکرد (19.33 تن در هکتار) مربوطه به تیمار آبیاری 75% بود. در میان تیمارهای مختلف فاکتور فرعی،‌ کمترین عملکرد (21.35 تن در هکتار) مربوط به روش آبیاری شیاری و بیشترین عملکرد (28.91 تن در هکتار) مربوط به روش آبیاری تیپ، تیمار نوار تیپ در عمق 5 سانتی متری از سطح زمین و وسط پشته می باشد. بیشترین کارایی مصرف آب (4.68 کیلوگرم بر متر مکعب) مربوط به روش آبیاری تیپ، تیمار نوار تیپ در عمق 5 سانتی متری از سطح زمین و وسط پشته و کمترین کارایی مصرف آب (3.32 کیلوگرم بر متر مکعب) مربوط به آبیاری شیاری بود. اختلاف کارایی مصرف آب بین تیمارهای آب آبیاری 75 و 100 درصد معنی دار نبود و بیشترین کارایی مصرف آب (4.49 کیلوگرم بر متر مکعب) در تیمار آبیاری 125 درصد به دست آمد. هم چنین از نظر اقتصادی، سطح آبیاری 125 درصد نسبت به سایر سطوح مورد استفاده مقرون به صرفه تر می باشد.

سالیسیلیک اسید یا اورتو هیدرکسی بنزوئیک اسید (SA) نقش اساسی در تنظیم فرایندهای فیزیولوژیکی مختلف مثل رشد، تکامل گیاه، جذب یون، فتوسنتز وجوانه زنی ایفا می کند. در این پژوهش به منظور بررسی نقش سالیسیلیک اسید در جوانه زنی محلول هایی با غلظت های 0.1، 1، 1.5، 2، 2.5 و 5 میلی مولار تهیه و از آب مقطر بعنوان شاهد استفاده شد. پیش تیمار با سالیسیلیک اسید نیز در غلظت های 0.5، 1، 1.5،  2و 5 میلی مول اعمال گردید. در ضمن تریتون X-100 .یک صدم درصد بعنوان روکنشگر در تمام گروه ها (شاهد وتیمارها ) مورد استفاده قرار گرفت. برای بررسی اثر خشکی از محلول هایی با پتانسیل آبی برابر باMPa ،-0.4 ،-0.6 ،0.9- و -1.1 که توسط پلی اتیلن گلیکول 6000 تهیه شده بود، استفاده گردید. تیمار اتیلن در شش سطحppm  ،10 ،30 ،50 ،70 و90 اعمال شد، سپس درصد جوانه زنی، میانگین جوانه زنی در روز، میانگین سرعت جوانه زنی و جمع جبری سرعت های لحظه ای محاسبه گردید. برای مشاهده اثر متقابل سالیسیلیک اسید بر خشکی، از تیمار سالیسیلیک اسید در چهار سطح (mM 0،1 ،1.5 و 2) و تنش خشکی در3 سطح (0 MPa،0.4- و 0.6-) استفاده شد و آزمایش ها در قالب طرح فاکتوریل انجام شد. بذرها پس از 2 روز تیمار با سالیسیلیک اسید بمدت 3 روز نیز  در پلی اتیلن گلیکول قرار گرفت. برای اثر متقابل اتیلن بر سالیسیلیک اسید و اتیلن بر تنش خشکی، تیمار سالیسیلیک اسید در4 سطح (0 mM، 1.5، 0، 1.5)، اتیلن در3 سطح (0 ppm،10  و50 ) و تنش خشکی در 3 سطح (0 MPa،0.4- و 0.6-)اعمال شد. نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی در غلظت های بالاتر از 1 میلی مول سالیسیلیک اسید نسبت به شاهد در تیمار با سالیسیلیک اسید کاهش معنی داری دارد. اثر متقابل سالیسیلیک اسید بر اتیلن و خشکی بر اتیلن نیز معنی دار می باشد.